Nakaka-alarma

Ang pagsakay ba sa isang sasakyang pandagat ng Philippine Navy at pagdidisarmahan at pananakit sa mga tauhan nito ay bumubuo ng isang pag-atake ng China Coast Guard na dapat magbigay ng katiyakan sa paggamit ng Mutual Defense Treaty ng bansa sa Estados Unidos?

Ang pinakahuling insidente ng pananalakay ng China sa West Philippine Sea ay hindi nakaligtas sa atensyon ng mga analyst na karamihan ay sumasang-ayon na ito ay isang seryosong paglala sa nagpapatuloy na agawan sa teritoryo.

Ang pagkilos ng pananalakay na ito ay hindi lamang nagpapataas ng mga tensyon sa rehiyon kundi nagpapataas din ng mga kritikal na katanungan tungkol sa tugon ng Pilipinas at ang potensyal na panawagan ng MDT sa Estados Unidos.

Dinisarmahan umano ng mga tauhan ng Tsino ang mga Pilipinong marino at nagtamo ng mga pinsala sa komprontasyon. Ang agresibong pagkilos na ito ay kumakatawan sa isang makabuluhang pagtaas mula sa mga nakaraang engkwentro, na karaniwang may kinalaman sa mga di-marahas na taktika gaya ng paggamit ng mga water cannon, mga maniobra ng pagharang, at mga babala sa salita.

Ang pinakahuling insidenteng ito ay nakakaalarma sa ilang kadahilanan. Una, ito ay isang direktang pag-atake sa mga soberanong pwersang militar ng Pilipinas. Pangalawa, ito ay nagpapakita ng walang pakundangan na pagwawalang-bahala sa pandaigdigang batas at pamantayang pandagat, partikular sa United Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS), kung saan parehong lumagda ang China at Pilipinas. Panghuli, pinapataas nito ang panganib ng isang mas malawak na labanang militar sa rehiyon, na kinasasangkutan hindi lamang ng China at Pilipinas, ngunit potensyal na gumuhit sa ibang mga bansa, kabilang ang Estados Unidos.

Ang MDT sa pagitan ng Pilipinas at Estados Unidos, na nilagdaan noong 1951, ay nag-oobliga sa dalawang bansa na suportahan ang isa’t isa sakaling magkaroon ng armadong pag-atake sa lugar ng Pasipiko. Sa partikular, ang Artikulo IV ng kasunduan ay nagsasaad: “Kinikilala ng bawat Partido na ang isang armadong pag-atake sa Lugar ng Pasipiko sa alinman sa mga Partido ay magiging mapanganib sa sarili nitong kapayapaan at kaligtasan at ipinapahayag na ito ay kikilos upang matugunan ang mga karaniwang panganib alinsunod sa mga proseso ng konstitusyon.”